Wcześniejsza spłata kredytu lub pożyczki skutkuje proporcjonalnym obniżeniem kosztów kredytu, o czym stanowi art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. W takiej sytuacji obowiązek zwrotu prowizji kredytowej oraz innych kosztów spoczywa na kredytodawcy. Co jednak, gdy kredytodawca po zawarciu umowy kredytu/pożyczki dokona przelewu wierzytelności z nich wynikającej na nowy podmiot?
Przelew wierzytelności jest konstrukcją, która dopuszczalna jest w oparciu o art. 509 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem – wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.
Na skutek cesji wierzytelności – nowy podmiot może stać się uprawniony do otrzymania należności od kredytobiorcy. Skoro cesja obejmuje wierzytelność, to zasadniczo nie powinna natomiast obejmować obowiązków. A zatem – pomimo cesji wierzytelności – w sytuacji, gdy nastąpi wcześniejsza spłata kredytu – obowiązek zwrotu kosztów kredytu powinien spoczywać na pierwotnym kredytodawcy, czyli na tym, który faktycznie udzielił kredytu.
Odmienny pogląd od powyższego zaprezentował T. Czech (Kredyt Konsumencki, Warszawa 2018, s. 535) , według którego zwrot prowizji kredytowej i innych kosztów, w sytuacji gdy nastąpiła wcześniejsza spłata kredytu – spoczywa na cesjonariuszu, czyli na podmiocie, który nabył wierzytelność od Kredytodawcy. Pogląd ten jest z oczywistych względów błędny, ponieważ cesja nie może obejmować przeniesienia zobowiązania (długu). Przeniesienie zobowiązania (długu) może nastąpić w drodze umowy polegającej na przejęciu długu czy też na przystąpieniu do długu, ale dla skuteczności takiej czynności wymaga jest zgoda wierzyciela, czyli w tym przypadku – konsumenta.
Wobec powyższego, gdy nastąpiła wcześniejsza spłata kredytu, a jednocześnie kredytodawca dokonał w drodze cesji (przelewu) przeniesienia wierzytelności – roszczenie o rozliczenie kredytu i o zwrot kosztów kredytu należy kierować do pierwotnego kredytodawcy, który udzielił kredytu.
